Cuộc Chiến Trầm Trọng với Mexico (1846-1848): Bổn Mạng Lãnh Thổ và Cuộc Tranh Luận Về Nô lệ ở Hoa Kỳ

Tháng 4 năm 1846, tiếng súng nổ vang vọng dọc biên giới giữa Hoa Kỳ và Mexico, đánh dấu sự khởi đầu của một cuộc chiến tranh đầy bạo lực. Chiến tranh Mỹ-Mexico là một sự kiện lịch sử phức tạp, đan xen những tham vọng lãnh thổ với cuộc tranh luận gay gắt về chế độ nô lệ ở miền Nam Hoa Kỳ.

Nguyên nhân dẫn đến Cuộc Chiến:

Mặc dù chính phủ Hoa Kỳ tuyên bố rằng cuộc chiến nhằm bảo vệ quyền lợi của người Mỹ tại Texas - một vùng đất vừa mới ly khai khỏi Mexico - nhưng thực tế ẩn chứa những động cơ khác. Sự bành trướng lãnh thổ về phía Tây luôn là mục tiêu của giới lãnh đạo Hoa Kỳ, và việc sáp nhập Texas vào năm 1845 đã tạo ra căng thẳng với Mexico.

Mexico coi sự sáp nhập này là một sự vi phạm chủ quyền, trong khi Hoa Kỳ tin rằng Texas có quyền tự quyết định. Sự tranh chấp về ranh giới cũng là một yếu tố góp phần gây nên cuộc chiến.

Tuy nhiên, động cơ quan trọng nhất đằng sau cuộc chiến nằm ở vấn đề chế độ nô lệ. Miền Nam Hoa Kỳ muốn mở rộng lãnh thổ để có thêm đất trồng bông và cần nhiều lao động nô lệ, trong khi miền Bắc phản đối việc bành trướng chế độ nô lệ. Cuộc chiến với Mexico được coi là một cơ hội để giải quyết vấn đề này bằng cách thôn tính những vùng đất mới giàu tài nguyên.

Diễn biến của Cuộc Chiến:

Cuộc chiến Mỹ-Mexico kéo dài trong hai năm, với quân đội Hoa Kỳ dưới sự chỉ huy của các tướng như Zachary Taylor và Winfield Scott giành được nhiều thắng lợi vang dội. Quân đội Mexico, mặc dù gan dạ và chiến đấu kiên cường, nhưng không thể chống lại sức mạnh quân sự vượt trội của Hoa Kỳ.

Các trận đánh quan trọng bao gồm trận Palo Alto, trận Resaca de la Palma, trận Cerro Gordo và cuộc chinh phục thành phố Mexico.

Kết Quả và Hậu Quả:

Năm 1848, với việc ký kết Hiệp ước Guadalupe Hidalgo, Mexico buộc phải nhượng lại cho Hoa Kỳ một vùng đất rộng lớn bao gồm California, Nevada, Utah, phần lớn Arizona và New Mexico. Hoa Kỳ trả cho Mexico 15 triệu đô la Mỹ, một số tiền được coi là rất rẻ so với giá trị của vùng đất bị nhượng.

Kết quả của cuộc chiến này có những tác động sâu sắc đối với lịch sử Hoa Kỳ và Mexico:

• Sự bành trướng lãnh thổ: Hoa Kỳ trở thành một cường quốc lục địa với việc kiểm soát toàn bộ bờ biển Thái Bình Dương. Việc sáp nhập California là một bước ngoặt quan trọng, mở ra kỷ nguyên vàng và thúc đẩy sự phát triển kinh tế của miền Tây.

• Cuộc tranh luận về nô lệ: Cuộc chiến Mỹ-Mexico đã tạm thời dẹp yên cuộc tranh luận về chế độ nô lệ, nhưng nó chỉ là sự tạm lắng. Vấn đề này lại bùng nổ mạnh mẽ trong những thập kỷ tiếp theo, cuối cùng dẫn đến cuộc Nội chiến Hoa Kỳ năm 1861.

• Di sản của cuộc chiến: Hiệp ước Guadalupe Hidalgo đã gây ra nhiều bất công cho người dân Mexico gốc Anglo-American, và sự phân biệt đối xử với họ vẫn còn tồn tại ở một số vùng lãnh thổ bị nhượng. Cuộc chiến này cũng được coi là một tiền lệ xấu cho chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ trong thế kỷ 20.

Cuộc Chiến Mỹ-Mexico là một sự kiện lịch sử phức tạp, mang lại những lợi ích và hậu quả tiêu cực cho cả hai nước. Nó đã góp phần hình thành Hoa Kỳ như một cường quốc nhưng đồng thời cũng đặt ra những câu hỏi về đạo đức và chính nghĩa trong quan hệ quốc tế.

Bảng Tổng hợp Kết Quả: